ASSIGNMENT

समानर्थक पदानि उत्तर लिखत –

1           प्राप्य  = लब्ध्वा                  17पशवः = जन्तवः

2           कुशलाः =दक्षा                     18 अम्बा = माता

3           हर्षस्य = प्रसन्नतायाः             19 नेत्राणि = नयनानि

4           देहस्य =शरीरस्य                 20 तूष्णीम् = मौनम्

5           वैधम = चिकित्सकम्             21  निखिले = सम्पूर्णे

6           स्वकीयम् = आत्मानम्            22 कुटुम्बकम् = परिवारः

7           अवरुद्धः  = बाधितः              23 अन्यस्य =परस्य

8           कष्टम् = दुःखम्                 24 समृद्धम् = सम्पन्नम्

9           अपहाय = त्यक्त्वा               25 वसुन्धरा = पृथ्वी

10        शिलायां = प्रस्तरे               26  संसारे =लोके

11       गणनं = आकलनं

12       बुद्धिमताम् =विद्धवताम्

13       अनेकषाम् = बहूनाम्

14       सुशोभते =भाति

15       मयूराणाम् =शिखिनाम्

16       इदानीम् =साम्प्रतम्

विलोम पदानि उत्तर लिखत् –

मन्दम्  =  क्षिप्रम्           नीचैः = उच्चैः              कठोर = स्निग्धम्                         पुरातनम् =नूतनम्

अपर्याप्तम्  = पर्याप्तम्       अन्तः  = बहिः                 पुरा  = अधुना                             अधः = उपरि

शत्रुतायाः = मित्रताया         मानवाः = ःदानवा            सुखिनः = दुःखिनः                        दुर्बुद्धे= सुबुद्धे 

उदारचरितानाम्= लघुचेतसाम्       अपाहय = गृहीत्वा             उच्चैः  = नीचैः               दुर्लभम् = सुलभम्

स्थिरः =अस्थिरः                     अन्धकारः = प्रकाशः        राक्षक्षौ =मानवौ               समादरः = निरादरः

उदयः = अस्तः             चलः =अचलः              आकाशस्य= पातालस्य         अदृश्ये =प्रकटे

मञ्जूषातःअव्ययपदानि चित्वा वाक्यानि पूरयत –

(अधः,श्वः, अन्तः ,अलम् ,अपि ,बहिः,पुरा ,उपरि, उच्चैः,तथा,न,च,सदा,कदाचन,तथा)

 1 वृक्षस्य  उपरि. खगाःवसन्ति |

 2  अलम्  विवादेन |

 3  वर्षाकाले गृहात् बहिः मा गच्छ |

 4 मञ्चस्य अधः  श्रोतारः उपविष्टाः सन्ति |

 5 छात्राः विधायलस्य अन्तः. प्रविन्ति |

 6 महात्मान्धी कदाचन.अंहिसा न अत्यजत् |

 7 अपि. कुशलो भवान ?

 8  लता मेधा च. विद्यालयं गच्छतः |

     9 प्रियं तथा..सत्यं वदेत् |

17       भक्तः सदा..ईश्वरं स्मरति |

18       असत्यं न वक्तव्यम् |

19       कक्षायाम्  उच्चैः. मा वद |

20       श्वः.बुधवासरः भविष्यति |

21       पुरा.दशरथः राजा अभवत् |

अधोलिखितान् घटिकां /समय वाचकान अङ्कान् पदेषु लिखत् -

1:30 सार्ध एक वादने          2:30 सार्ध दि वादने            3:30 सार्ध त्रयः वादने          4:30 सार्ध चतुर वादने 

7 :30 सार्ध सप्त वादने          10:30 सार्ध दश वादने             6:30 सार्ध षट्वादने                   7:45पादोन अष्टवादने

8:45 पादोन नव वादने        9:00 नव वादने                   5:45 पादोन षट् वादने             8:45 पादोन नव  वादन

11:00  एकादशवादने              9:45 पादोन दश वादने           6:15 सपाद षट्वादने                7: 15 सपाद सप्त वादने

9:15सपाद नव वादने          7:00 सप्त वादने                    5:00 पञ्च वादने                    12:30 सार्धदादश वादने 

 8:00 अष्टवादने                              5:15 सपाद पञ्च वादने

   पद परिचय लिखत –

पदानि                    विभक्ति      वचनं

वेदानाम्                                षष्ठी            बहु

पिता                                 प्रथमा           एक

शिक्षायै                               चतुर्थी           एक

कन्याः                                 प्रथमा            बहु

नारीणाम्                                षष्ठी            बहु

आर्यभट्टस्य                             षष्ठी             एक

गजेषु                                   सप्तमी           बहु

मह्यम् / मे                              चतुर्थी            एक

मम / मे                                 षष्ठी            एक

मनोरमया                               तृतीया          एक

बन्धुः                                    प्रथमा           एक

देशान्                                    दितीय           बहु  

घृणायाः                                   पञ्चमी          एक

कुटुम्बकम्                                 दितीय           एक   

रक्षायाम्                                   सप्तमी          एक

ज्ञानविज्ञानयोः                              षष्ठी /सप्तमी     दिव्वचन         

अधोलिखित् धातूनां लकारं पुरुषं वचनं च लिखत –

        धातु        लकारं      पुरुषं      वचनं

आसीत्       अस्           लङ्ग            प्रथम           एक          

कुर्वन्ति       कृ             लट्             प्रथम           बहु

आगच्छत्   आ+गच्छ् /गम्     लङ्ग            प्रथम           एक

निवसन्ति    नि+वस्         लट्              प्रथम            बहु

गमिष्यति     गम्           लृट्              प्रथम            एक

अकरोत्     कृ         लङ्ग         प्रथम            एक

संख्या

     1 एकः         एका           एकम्

     2 द्वौ          द्वे            द्वे

     3 त्रयः          तिस्रः           त्रीणि

     4 चत्वारः       चतस्रः           चत्वारि

5 पञ्च            

6 षट्            

7 सप्त

8 अष्ट

9 नव        

10 दश

11 एकादश    

12 द्वादश   

13 त्रयोदश 

14 चतुर्दश 

15 पञ्चदश

16 षोङश       

17 सप्तदश 

18 अष्टादश 

19 नव दश / एकोनविंशतिः

20 विंशतिः

21 एकविंशतिः

22 द्वाविंशतिः

23 त्रयोविंशतिः

24 चतुविंशतिः

25 पञ्चविंशतिः

26 षङ्विंशतिः

27 सप्तविंशतिः

28 अष्टाविंशतिः

29 नवविंशतिः

30 त्रिंशत्

31 एकत्रिंशत्

32 द्वात्रिंशत्

33 त्रयस्त्रिंशत्

34 चतुस्त्रिंशत्

35 पञ्चत्रिंशत्

36 षट्त्रिंशत्

37 सप्तत्रिंशत्

38 अष्टात्रिंशत्

39 नवत्रिंशत्

40 चत्वारिंशत्

41 एकचत्वारिंशत्

42 द्वाचत्वारिंशत्

43 त्रिचत्वारिंशत्

44 चतुश्चत्वारिंशत्

45 पञ्चचत्वारिंशत्

46 षट्चत्वारिंशत्

47 सप्तचत्वारिंशत्

48 अष्टाचत्वारिंशत्

49 नवचत्वारिंशत्

50 पञ्चाशत्   

     100 शतम्

     1000 सहस्रम्

     10,000 युतम्

     1,00,000 लक्षम्

                          सः        तौ       ते

                          त्वम्       युवाम्     यूयम्

                          अहम्        आवाम्    वयम्